Certa w wędkarskim atlasie ryb

Budowa zewnętrzna

Można powiedzieć, że ta bardzo rzadko dziś spotykana ryba łączy w sobie cechy wielu innych gatunków ryb. Certa swą budową przypomina nieco spłaszczonego Leszcza, podobnie jak on ma również długą płetwę ogonową. Osobniki młode są niemalże identyczne jak Świnka i bardzo często z nimi są mylone przez wielu wędkarzy. Sposobem żerowania, budową otworu gębowego – mocno dolnego i bardzo mięsistego a także upodobaniem do wartkich nurtów przypomina Brzanę. Natomiast jej długie wędrówki w celach rozrodczych są niemal identyczne jak u Pstrąga. I to chyba tyle z podobieństw. Certa zmienia swoje ubarwienie w zależności od środowiska w którym bytuje – od szarego do odcieni niebieskiego na grzbiecie, srebrzystych boków aż po biały brzuch. Cechy charakterystyczne dla tej niezwykłej ryby to między innymi jej przepiękne godowe ubarwienie. Certa w czasie tarła całkowicie zmienia barwy grzbietu na intensywnie połyskujący czarny kolor, połączony z ceglasto-pomarańczowym a nawet czerwonym brzuchem. Drugą najbardziej charakterystyczną cechą tego gatunku jest biegnący od końca głowy aż do płetwy ogonowej, a po stronie brzusznej – począwszy od płatwy brzusznej – pas zupełnie pozbawiony łusek. Długość ciała tej ryby to średnio 30-40cm (max do 50cm), a przeciętna masa ciała to ok. 0,5kg.

Występowanie

Certa jest typowo wędrowną rybą, bytującą zarówno w słonych jak i słodkich wodach. Występuje głównie w wodach M. Bałtyckiego i M. Północnego a także w M. Czarnym i Kaspijskim. W Polsce można spotkać ją w jeziorach Pomorza oraz Pojezierzu Mazurskim. Natomiast główne rzeki Polski, jakie sobie upodobała to dopływy Wisły: San, Wisłoka, Raba, Dunajec oraz dopływy Odry – głównie Wartę. Tyle w teorii, niestety… W praktyce wygląda to tak, że spotkanie tej niezwykłej ryby w polskich wodach jest rzeczą wręcz niemożliwą. Na tą sytuację złożyły się trzy bardzo istotne elementy. Pierwszy z nich to niesamowite zanieczyszczenie wód w Polsce, czego nasz bohaterka bardzo nie lubi. Kolejny punkt dotyczy braku ograniczeń połowu Certy latach wcześniejszych – kiedy zdarzało się, że gatunek ten był odławiany na tony (tylko w obrębie jednego województwa środkowej Polski) – ze względu na swój wspaniały smak. Ostatni najbardziej istotny chyba element dotyczył uniemożliwienia swobodnej wędrówki tej dwuśrodowiskowej rybie, przez powstające zapory na rzekach (głównie Zapory we Włocławku). Wcześniej wody przybrzeżne Bałtyku stanowiły główne żerowiska Certy, natomiast rzeki górskie o wartkim nurcie były dla nich idealnym środowiskiem do rozrodu. Po powstaniu zapory populacja podzieliła się na dwie grupy. „Północną” cofającą się niewiele w kierunku rzek środkowej Polski w celach rozrodczych oraz „południową” – dla których alternatywą żerowisk stała się zapora.

Żerowanie

Podobnie jak Świnka czy Brzana, Certa żeruje przy dnie, szukając różnych organizmów dennych. Główne menu certy to larwy ochotkowe, małżoraczki, mięczaki, plankton zwierzęcy czasem również roślinny. „Grupa północna” za podstawę swojego menu stawia kiełże, racicznice, małże i gąbki.

Rozmnażanie

Certa jako ryba typowo wędrowna migruje od niemalże źródeł rzek górskich aż do M. Bałtyckiego. Jej wędrówka na północ ma na celu intensywne żerowanie, natomiast na południe kraju kieruje się w celach rozrodczych. Nawet po rozłamie gatunku na dwie niezależne enklawy nie ustały w swoich wędrówkach. „Grupa południowa” nadal rozmnaża się w wartkich rzekach górskich, natomiast „grupa północna” zmuszona była skrócić swoją wędrówkę i swoje gody odbywa w rzekach Pomorza i dolnych dopływach Wisły. Dojrzałość płciową Certa osiąga w wieku ok. 4-5lat ( przy długości ciała ok. 20cm i 300gr masy ciała). W czasie tarła u samca poza niezwykłą zmianą ubarwienia, występuje wysypka tarłowa. Samica składa jaja kilkukrotnie – w sumie ok. 100 tys. ziaren ikry, w bardzo mocnym nurcie rzeki. Do złożenia jaj wybiera miejsca przede wszystkim dobrze nasłonecznione, o żwirowatym lub kamienistym dnie.

Wymiary / Limity / Rekordy

Wymiar ochronny: 30cm

Okres ochronny: 01.01 – 30.11

01.01 – 30.06 ( dot. „grupy północnej” – występującej w Wiśle od zapory we Włocławku do ujścia w M. Bałtyckim)

Limit połowu: 5szt (łącznie ze Świnką)

Rekord wagowy: 1,74kg, 51cm (1979r.)

Rekord długości: 47cm

Normy Medalowe:

• Złoto: 45cm lub 1,2kg

• Srebro: 43cm lub 1kg

• Brąz: 40cm lub 0,8kg